ප්ලාස්ටික් අවභාවිතයෙන් සිදුවන පරිසර දුෂණය වළක්වා ගනිමු.

ජගත් පරිසර දිනය ජුනි 05 වන දිනට යෙදී තිබුණි.2018 වසරේ පරිසර දිනයේ තේමාව වන්නේ “ප්ලාස්ටික් භාවිතය අවම කරමු” යන්නයි.මෑතකාලීනව ගෝලීය සමාජය තුල ප්ලාස්ටික් හා ඒ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදනය බහුලව සිදු කිරීම නිසා පාරිසරික හා සෞඛ්‍ය ගැටළු බහුලව දැක ගත හැකිය. විශේෂයෙන්ම වර්තමානය වන විට ප්ලාස්ටික් හා ඒ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදනයන් 1960 වර්ෂයට වඩා 20 ගුණයකින් පමණ වර්ධනය වී ඇති බව පැවසේ. මේ ආකාරයට ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදනය හා පරිභෝජනය වැඩි වන්නේ නම් 2050 වන විට තවත් ටොන් බිලියන 33ක් නිෂ්පාදනය වනු ඇති බවද පැවසේ. මෙමගින් සිදුවන්නේ  විශාල වශයෙන් ප්ලාස්ටික් ගොඩබිමට,සාගරවලට බැහැර වීමයි. ඒවා දිරාපත් නොවී සියවස් ගණනාවක් පවතින විට පරිසර හා සමාජමය ව්‍යවසන ඇතිකරමින් මිහිමත යහපැවැත්මට බාධා කරයි.

මේ වන විටත් ප්ලාස්ටික් මිනිසුන්ට හා පරිසරයට විවිධාකාර හානි ගෙන දෙන පිළිලයක් බවට පත්ව තිබේ. විශේෂයෙන්ම ප්ලාස්ටික් ජලයට දැමීමෙන් හා එම ජලය මිනිසුන් භාවිතා කිරීමෙන් මිනිස් ශරීරයේ හෝමෝන ක්‍රියාකාරීත්වයට බලපෑම් කරන ලෝහ, ඩයොක්සීන් ආදී විෂ රසායනිකයන් ශරීරයට ඇතුළු වේ. එසේම ප්ලාස්ටික් දහනයද නිසි ප්‍රමිතියකින් යුතුව සිදු නොකිරීමෙන් හා ප්ලාස්ටික් ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් පමණක් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය සිදු නොවීමෙන් ජීවී පැවැත්මට ඉතාමත් විශාල හානි ගෙනදේ. ජර්මනිය විසින් මෑත කාලීනව සිදු කරන ලද පර්යේෂණයකින් හෙළි වී ඇත්තේ ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය මගින් පසට,ජලයට,ජීවීන්ට හා පරිසර පද්ධති වලට දීර්ඝ කාලීනව අනතුරුදායක තත්වයන් ඇති කරන බවයි.එපමණක් නොව ප්ලාස්ටික් ශුද්‍ර අංශු වලින් සිදුවන සමුද්‍ර දුෂණය මෙන් 23ගුණයකින් ප්ලාස්ටික් ශුද්‍ර අංශු මගින් භූතලය දුෂණය වන බවද පර්යේෂණ මගින් හෙළි වී තිබේ.නමුත් මෙම හානිකර තත්වයන් කවරාකාරද? කවර ප්‍රමාණයෙන්ද යන්න තවමත් නිශ්චිතව හදුනාගෙන නොමැත.

මෙලෙස ප්ලාස්ටික් හා ඒ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන අවභාවිතය විශාල වශයෙන් සිදුවීම තුලින් ඇතිවන පාරිසරික,සෞඛ්‍යමය හා සමාජීය ගැටළු වලක්වා ගැනීම සදහා ලෝකයේ බොහෝ රටවල් නියාමනය හා පාලන ක්‍රමවේද යොදා ගෙන තිබේ. එහිදී ඇතැම් රටවල් ගැටලුකාරී ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන සම්පුර්ණයෙන්ම තහනම් කර ඇති අතර තවත් රටවල් ප්ලාස්ටික් නිෂ්පාදන භාවිතය බදු පැනවීම්,දඩ පැනවීම් හරහා සීමා කර තිබේ.

ශ්‍රී ලංකාව ද වාර්ෂිකව ප්ලාස්ටික් හා ඒ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන මෙට්‍රික් ටොන් ලක්ෂ 5ක ප්‍රමාණයක් ආනයනය කරනු ලබන අතර මෙයින් 70%ක් දේශීය වශයෙනුත් ඉතුරු 30%  නැවතත් විවිධ ස්වරුපයෙන් අපනයනය කිරීම සදහාත් යොදා ගැනේ. එසේම මෙම ප්ලාස්ටික් භාවිතයෙන් අනතුරුව 40%ක් ප්‍රතිචක්‍රීයකරණය කරන අතර ඉතුරු 30% සෘජුවම පරිසරයට මුදා හරින බවද පැවසේ. එපමණක් නොව ශ්‍රී ලංකාව තුල දිනකට ජනනය වන ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය ටොන් 480ක් පමණ වේ.

එසේම ඉන්ටර්නැෂනල් බිස්‌නස්‌ ටයිමිස්‌ සඟරාව කළ පර්යේෂණයකට අනුව මුහුදට ප්ලාස්‌ටික්‌ ඇතුළු ඝණ අපද්‍රව්‍ය දමන රටවල් විස්‌ස අතුරින් මෙවර පස්‌වන ස්‌ථානයට ශ්‍රී  ලංකාව පත්ව තිබේ. මහජනතාව මෙලෙස නොසැලකිලිමත්ව ප්ලාස්ටික් අපද්‍රව්‍ය මිශ්‍රිත කසල බැහැර කිරීම නිසා කානු පද්ධති මෙන්ම ප්‍රධාන ජලාපවාහන පද්ධති අවහිර වී සුළු ගංවතුරකදී වුව විශාල ජල ගැලීම් තත්වයන් ඇති කිරීමට පවා හේතු වී තිබේ.

මෙවන් තත්වයන් නිසා ප්ලාස්ටික් භාවිතයේ, බැහැරකරලීමේ අක්‍රමවත්,අවිචාරමත් බව නිසා සිදුව ඇති පාරිසරික හා සෞඛ්‍යමය ව්‍යවසන වලක්වා ගැනීමට ලෝකයේ සියලු රටවල් එක්ව ක්‍රියාත්මක විය යුතුය.